De meest exotische schoonheden staan in het onderwaterrijk in de rij voor de koopman Sadko. Zij belichamen landen en volken uit de hele wereld. Maar Sadko heeft alleen oog voor het Russische meisje Chernava dat op de achtergrond staat. Met haar zal hij trouwen. ‘Dit idee geeft uitdrukking aan mijn huidige situatie en misschien aan de situatie van al wat Russisch is, zolang er nog kunst is’, zo schrijft Repin vanuit Parijs. De wereld ligt aan zijn voeten, maar hij verlangt naar Rusland. Op een treffende manier weet de kunstenaar zijn persoonlijke gevoelens in het schilderij te leggen dat hij maakt in opdracht van grootvorst Alexander, de latere tsaar Alexander III. Repin is een echte realist en heeft moeite om een fantasiewereld te schilderen. Hij bestudeert zeeatlassen en tekent zeedieren in Normandië om de onderwaterwereld zo goed mogelijk af te beelden.
Peredvizhniki – Russisch Realisme rond Repin 1870-1900
Bekijk dit magnifieke schilderij en meer werk van Repin en tijdgenoten op de tentoonstelling die nu in het Drents Museum te zien is. Maak kennis met de Peredvizhniki: een groep kunstenaars die de Russische kunstwereld rond 1870 op zijn kop zet. De Peredvizhniki gaan samenwerken als reactie op het strenge regime van de Keizerlijke Kunstacademie in St. Petersburg waarin van hogerop alles wordt bepaald. Samen zijn ze op zoek naar onafhankelijkheid, naar de vrijheid om te maken wát ze willen en te exposeren wáár ze willen. Ze noemen zich de Maatschappij voor Reizende Kunstexposities, maar krijgen al snel de geuzennaam ‘Peredvizhniki’: zwervers of (rond)trekkers. Zij zijn de eerste kunstenaars die hun werk niet alleen in St. Petersburg en Moskou laten zien, maar reizende tentoonstellingen door heel Rusland organiseren. Hierdoor bereiken de Peredvizhniki een groter publiek dan hun voorgangers ooit deden. Wereldberoemde ‘zwervers’ zijn Ilya Repin en Valentin Serov.
In de negentiende eeuw zijn de verschillen tussen arm en rijk in Rusland enorm. De Peredvizhniki kiezen ervoor om het leven van de eenvoudige Rus te verheffen tot kunst. Zij schilderen gewone mensen op realistische wijze, en schuwen onderwerpen als armoede, sociaal onrecht en honger niet. Het schilderij De Wolgaslepers van Repin wordt hét icoon van de groep en doet Rusland op zijn grondvesten schudden. Deze en andere sociaalkritische schilderijen van de Peredvizhniki worden een wapen in de strijd voor maatschappelijke hervormingen. Soms is een simpele scène uit het dagelijks leven al genoeg om een indrukwekkend schilderij te maken. Maar er is meer. De Peredvizhniki blazen de portretkunst nieuw leven in. Modellen vinden zij in alle lagen van de bevolking. Van eenvoudige arbeiders langs de Wolga tot culturele helden als schrijver Lev Tolstoy. Met het schilderen van de grandeur van het Russische landschap en de eigen geschiedenis, maken zij de Rus trots op zijn land.
annemiek rens 